How stupid we are

‘Als we zo blijven doorgaan, krijgen we hier het klimaat van Zuid-Frankrijk’. Deze waarschuwing van onze overheid uit het begin van de jaren negentig sloot af met de inmiddels slaapverwekkende slogan: een beter milieu begint bij jezelf. Ik weet nog wat ik in die tijd dacht: ik blijf nog wel even sprayen met die deodorantjes met drijfgas; dat klimaat van Zuid-Frankrijk lijkt me wel wat.

Anno 2022 denk ik er anders over. Toen het besef indaalde dat we écht met zijn allen de veroorzakers waren van het broeikaseffect, kwam ook het bewustzijn dat er geen afstandsbediening met een on/off knopje was. Anders hadden daar immers wel op kunnen drukken.

Wat we wél kunnen doen om het tij te keren, blijkt eveneens niet zo eenvoudig. Nutteloze discussies met de feiten-ontkennende klimaatcritici krijgen voorrang boven maatregelen. De uitspraak: ‘Bla, bla, bla’ van een zestienjarige activiste geeft de stand van zaken perfect weer. Het resultaat van al dit ge-bla bla bla is dat we ons in rap tempo mogen gaan voorbereiden op een bestaan als dat van een woestijnrat.

Maar het zijn niet alleen de klimaatontkenners die weigeren een beter milieu te laten beginnen bij zichzelf. We weigeren allemáál. Zelfs de idealisten van het eerste uur. Regelmatig zie je ze rijden, de stokoude Volkswagenbusjes met de bekende sticker Kernenergie? Nee bedankt op de achterklep. Idealisme ingeruild voor nostalgie. De sticker is geworden tot het symbool van de herinneringen aan de demonstraties in de vorige eeuw tegen de komst van kerncentrales. Een vervlogen tijd waarin we, zonder ons de gevolgen te realiseren, massaal fossiele brandstof verstookten en tegelijk probeerden toekomstige generaties te behoeden voor nucleair afval. Met de kennis van nu is het de vraag wat erger is: radioactieve rotzooi of een bestaan als woestijnrat in de Biesbosch en de Flevopolder. Een keuze tussen pest of cholera, lijkt het. Net als de keuze tussen niet meer rijden in je oude dieselstamper, of meer stikstof blijven uitstoten dan tien boerderijen in Kootwijk tezamen.

Wellicht moeten we het positief benaderen. Als we zo doorgaan is het binnenkort mogelijk een cruise via de Zeeroute over de Noordpool te maken en wandeltochten te organiseren in de droge beddingen van vroeger zo bruisende Europese rivieren. Nieuwe avonturen, nieuwe opportunity’s. Dat is leuk en goed nieuws in een tijd waarin we dichtbij moéten recreëren omdat we niet langer kunnen rekenen op vervoer via de lucht. Dat laatste overigens niet vanwege de uitstoot. Nee, niet vliegen vanwege het klimaat lijkt echt te veel gevraagd voor de doorsnee toerist. Dat een vliegtuig pakken niet meer kan, komt vanwege de ontberingen in de lange rijen voor de security, die hel die we moeten doorstaan voor we voet kunnen zetten in de laatste verkoelende gebieden op aarde, zoals Scandinavië. Naar Zuid-Frankrijk gaat allang niemand meer heen. Dat gebied hebben we immers al tot een inferno van brandende bossen gespoten met onze drijfgasdeodoranten en oude dieselstampers.